PIERWSZA POMOC PRZEDMEDYCZNA (5)
Złamania kończyn
Prezentujemy piątą część poświęconą pierwszej pomocy przedmedycznej dla uczestników programu „Sport przeciw wykluczeniom” i ich rodziców. Tym razem omówimy kwestię złamań kończyn górnych i dolnych
Kwestię podjęcia decyzji o udzieleniu pomocy, uczniowie powinni przedyskutować z rodzicami!.
ZŁAMANIA KOŃCZYN
Złamania kończyn mogą stanowić poważne zagrożenie zdrowia i życia, dlatego zawsze należy wezwać pomoc medyczną!!!
Złamanie to częściowe lub całkowite przerwanie ciągłości kości przebiegające z przerwaniem ciągłości skóry (złamanie otwarte) lub bez (złamanie zamknięte).
Objawy: zniekształcenie obrysów kończyny i jej nienaturalne ułożenie, ból samoistny i przy ruchach kończyną, ograniczenie ruchomości kończyny, obrzęk, krwiak. Mogą również wystąpić objawy ogólne spowodowane bólem i masywną utratą krwi. To: zblednięcie skóry, przyspieszony oddech i tętno, spadek ciśnienie tętniczego krwi i utrata świadomości.
Postępowanie:
-
Jeśli wystąpi krwawienie zewnętrzne lub wewnętrzne do okolicznych tkanek, to w pierwszej kolejności należy je opanować, ponieważ stanowi ono zagrożenie życia.
-
Skontrolować funkcje życiowe.
-
Wezwać pomoc medyczną.
-
W przypadku złamania otwartego należy opatrzeć ranę: przemyć ją jeśli jest zabrudzona i nałożyć jałowy lub czysty opatrunek.
-
Nie wolno podawać żadnych napojów i pokarmów!
-
Uspokoić poszkodowanego.
-
Zapewnić ciepło.
Kolejny etap to unieruchomienie złamanej kończyny mające na celu :
- zapobiegnięcie dodatkowym uszkodzeniom naczyń i tkanek
- uniemożliwienie przemieszczania się odłamów kostnych
- ograniczenie bólu
- ułatwienie transportu
Unieruchomienie można wykonać za pomocą profesjonalnego sprzętu (np. szyn Kramera) lub dowolnego materiału który go zastąpi (deski, drążki, patyki, kijki, narty, części ubioru, gazety).
Zakładając unieruchomienie należy przestrzegać następujących zasad:
-
Jeśli złamanie dotyczy kości, to unieruchomienie powinno obejmować dwa sąsiadujące ze złamaną kością stawy (powyżej i poniżej miejsca złamania).
-
Jeśli złamanie zlokalizowane jest w obrębie stawu, to unieruchomienie powinno obejmować również kości tworzące ten staw.
-
W przypadku złamania otwartego nie należy wprowadzać wystającego odłamu kości do rany.
-
Unieruchomienie należy wykonać w takiej pozycji, w jakiej kończyna się znajduje. Nie wolno prostować. Wyjątek stanowi skrajnie patologiczne ułożenie, które powoduje zaciśnięcie naczyń i nerwów. Można to ocenić sprawdzając krążenie i czucie poniżej złamania.
LOKALIZACJA ZŁAMAŃ I RODZAJ UNIERUCHOMIENIA:
KOŃCZYNA GÓRNA
Złamanie obojczyka
Postępowanie:
- temblak
- szyna i przybandażowanie do klatki piersiowej
Złamanie kości ramiennej
Postępowanie:
- szyna
- temblak i przybandażowanie do klatki piersiowej
Złamanie w obrębie stawu łokciowego
Postępowanie:
- szyna
- temblak
- łokieć w zastanej pozycji
Złamanie kości przedramienia i nadgarstka
Postępowanie:
szyna i dłoń ułożyć w pozycji funkcjonalnej (palce odsłonięte)
KOŃCZYNA DOLNA
Złamanie kości udowej
Postępowanie:
- unieruchomienie przytwierdzające do zdrowej kończyny
- unieruchomienie obłożeniowe
- szyna
Złamanie w obrębie stawu kolanowego:
Postępowanie:
szyna i ułożenie w lekkim zgięciu
Złamanie podudzia:
Postępowanie:
- unieruchomienie przytwierdzające do zdrowej kończyny
- szyna
Złamanie stopy i w obrębie stawu skokowego
Postępowanie:
szyna (palce stopy odsłonięte)
Rodzaje szyn Kramera używane do unieruchamiania kończyn
-
Przedramienno- ramienna – złamania łokcia, ramienia i bliższej części przedramienia.
-
Przedramienno- dłoniowa – złamania przedramienia i nadgarstka.
-
Stopowo-udowa – złamania uda(szyna powinna sięgać wysoko, co najmniej do pośladka), kolana i bliższej części podudzia.
-
Stopowo-podudziowa – złamania goleni, stawu skokowego i stopy.
Artykuł opracowano na podstawie: Konspekt Sensei Ireneusza Kurnika 4 dan
(lekarz medycyny).
Piśmiennictwo:
1. Oksfordzki podręcznik medycyny klinicznej J. A. B. Collier, J. M. Longmore, J. H. Harvey, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993
2. Medycyna Praktyczna, www.mp.pl